Καλεντζαίοι Αγωνιστές του '40

ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ 1940

Μία όμορφη εκδήλωση του συλλόγου των Καλεντζαίων της Αθήνας.

Το σπουδαίο αυτό γεγονός έγινε στις 23.10.2005, στην εκκλησία του χωριού μας και ολοκληρώθηκε στο μαγαζί Παπουτσή με γεύμα που παρέθεσε ο σύλλογος.

Η ιδέα ανήκει στον Γιάννη του Παππά (Ι.Σ. Σπανός). Την είχε διατυπώσει προ 2-3 ετών σε μία μάζωξη των Καλεντζαίων της Αθήνας. Ο ίδιος είχε την πρωτοβουλία να κάνει φέτος μία διάλεξη στο χωριό με την ευκαιρία της Εθνικής Επετείου της 25^ης Μαρτίου. Το θέμα του : «Ο στρατηγός Νικόλαος Κριεζώτης». Επέτυχε η κίνησή του να τύχει της γενικής επιδοκιμασίας και μακάρι να βρεθούν μιμητές.

Το μνημόσυνο

Η εκδήλωση άρχισε με μνημόσυνο των τεθνεώντων μαχητών. Δέσποζε η φωτογραφία του Ιωάννη Δ. Γραβαρίτη, του μόνου χωριανού μας που έπεσε από εχθρικά πυρά στην πρώτη γραμμή του μετώπου.

Αναφέρουμε τους μνημονευθέντες κατά ηλικία (αύξουσα)

1	Γεώργιος	Αθανασίου	Γκοτζαμάνης	Σαπέρας
2	Χρήστος	Νικολάου	Σεφερλής
3	Γεώργιος	Δήμου	Φωτιάς	Γιωργοδήμας
4	Δημήτριος	Γεωργίου	Σπανός	Μητζοτζάτζος
5	Περικλής	Νικολάου	Παπουτσής	Μπενέτος
6	Ιωάννης	Δημητρίου	Γραβαρίτης	ΕΠΕΣΕ
7	Γεώργιος	Χρήστου	Σπανός	Λιολυκάκος
8	Ιωάννης	Δημητρίου	Σπανός	Καρέλης
9	Αθανάσιος	Αναστασίου	Σπανός	Ναστάσος
10	Μιχαήλ	Νικολάου	Σπανός	Μιχαλμπέης
11	Χαράλαμπος	Κων/νου	Τσώνης	Χαραλαμπάκος
12	Βασίλειος	Λάμπρου	Γραβαρίτης	Λαμπράκος
13	Αθανάσιος	Νικολάου	Παπουτσής	Πλαστήρας
14	Ηλίας	Ιωάννου	Σπίθας	Αιχμαλωτίσθηκε
15	Γεώργιος	Μιχαήλ	Φωτιάς	Γιωργομιχάλης
16	Βασίλειος	Γεωργίου	Φωτιάς	Βασίγκας
17	Γεώργιος	Δημητρίου	Φωτιάς	Ρεμπετάκος
18	Δημήτριος	Αντωνίου	Ιωάννου	Μητσαντώνης
19	Ιωάννης	Σταμάτη	Λαθουράς	Παπαγιάγκος
20	Γεώργιος	Κων/νου	Σπίθας	Κατσινής
21	Ιωάννης	Μιχαήλ	Φωτιάς	Γιανμιχάλης
22	Γεώργιος	Σταμάτη	Φωτιάς	Γιωργοστάμος
23	Κων/νος	Γεωργίου	Φωτιάς	Ρέππας

Οι ομιλίες

Ακολούθησε η ομιλία του Προέδρου του Συλλόγου Βασιλ. Γ. Σπίθα. Με τις προσωπικές του αναμνήσεις και μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο, έδωσε αμέσως χρώμα, σοβαρότητα και συγκίνηση στην τελετή.

Είπε :

• Για την δική του συμμετοχή στο έπος του 40, που διάβαζε τα γράμματα των στρατιωτών και συνέτασσε καθ’ υπαγόρευση απαντήσεις των αγραμμάτων συγχωριανών μας.

• Για την συμμετοχή των γυναικών του Καλετζίου που έπλεκαν τα βράδια μάλλινες κάλτσες και φανέλες για τους μαχητές της πρώτης γραμμής.

• Για την πίστη των Ελλήνων, (όπως ο ίδιος διαπίστωνε) στο Θεό, που θα βοηθήσει τελικά στην επικράτηση του δικαίου, που είναι όλο στην πλευρά της Ελλάδας.

Κατόπιν με προτροπή του γράφοντος έλαβαν το λόγο οι ζώντες πρωταγωνιστές της Εποποιίας του Αλβανικού μετώπου.

• Πρώτος έλαβε τον λόγο ο Δήμος Μιχαήλ Φωτιάς (Δημομιχάλης). Αναφέρθηκε στην πορεία του συντάγματος Ευβοέων μέχρι το Τεπελένι. Εκεί συγκινήθηκε, δάκρυσε και σταμάτησε την αφήγηση. Στην εκκλησία επικρατεί νεκρική σιγή. Οι περισσότεροι δακρύζουν. Ξαναζούν μαζί με τον Λοχία του 3^ου Συντάγματος Πεζικού τις φοβερές στιγμές του πολέμου. Παίρνει κουράγιο και συνεχίζει περιγράφοντας τον τιτάνιο αγώνα του ιδίου και των συμπολεμιστών του για να νικήσουν, όχι μόνο τους Ιταλούς αλά το χιόνι και το κρύο, την πείνα και τις ψείρες, την υπεροπλία του αντιπάλου και τα αεροπλάνα. Ξαναθυμάται τις συναντήσεις με τον συμπολεμιστή αδελφό του Γιωργομηχάλη και κλείνει την ομιλία του αναφέροντας τον θάνατο του συμπολεμιστή του, Κουτουμουλαίου λοχία Θεμιστοκλή Καγκέλη την πρωτοχρονιά του 1941.

• Ο δεύτερος πολεμιστής Αναστάσιος Γ. Σπανός (Τασοτζάτζος), ξεκινά την αφήγησή του από την 28.10.1940, όταν μαζεύοντας ελιές, άκουσε την καμπάνα του χωριού μας αλλά και των γύρω χωριών να χτυπούν ασταμάτητα. Είχαν όλοι καταλάβει . Πόλεμος.

Από την Χαλκίδα (Χάλια) φεύγουν για το μέτωπο τα τρία τάγματα του 3^ου Συντάγματος Πεζικού.

Η πορεία προς το μέτωπο είναι κουραστική. Κρατά 18 μέρες συνεχούς νυχτερινής πορείας με φορτίο στην πλάτη. Περίπου στις 25 Νοέμβρη 1940, οι Ευβοιώτες πολεμούν για πρώτη φορά και νικούν. Ο μπάρμπα Τάσος σταματά την αφήγησή του στο Μαλέ Σπάτι, που τραυματίσθηκε στην διάρκεια της μάχης.

• Ο Λοχίας Γεώργιος Ν. Φωτιάς δεν σκόπευε όπως μου είχε προειπεί να λάβει τον λόγο. Το όλο κλίμα που είχε δημιουργηθεί στην εκδήλωση τον έχει ήδη αποκόψει προς στιγμή, από τα βάσανα της ζωής και εμφανίζει για λίγο, μπροστά μας, το παλικάρι του 40.

Από την διαδρομή του στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου σταματά για να μας περιγράψει το ξημέρωμα της 26.1.1941 στο ύψωμα 750 Αριστερά της Κλεισούρας.

Ελληνόφωνοι Ιταλοί παραπλανούν τις Ελληνικές δυνάμεις φωνάζοντας στους αξιωματικούς με τα ονόματά τους, ότι τάχα είναι Έλληνες και έρχονται για ενίσχυση. Ο Λοχαγός Γεωργιάδης πείθεται και διατάζει παύση πυρών. Ο εχθρός καταλαμβάνει το ύψωμα μπροστά μας και επιτίθεται. Είναι νύχτα, ώρα τρεις 3, σκοτάδι. Η μάχη που αρχίζει είναι σώμα με σώμα. Τοποθετούμε τη λόγχη στα όπλα και ο Θεός βοηθός. Το βαθύ σκοτάδι αλλά και το γεγονός ότι το σύνθημά μας " Διάκος " το φωνάζουν και οι Ιταλοί, δημιουργούν φοβερή σύγχυση. Δεν ξέρεις που χτυπάς και ποιον καρφώνεις.

Ο γερο Γαλανάκος, άνθρωπος με πνευματική καλλιέργεια, (του Σχολαρχείου), προσπαθεί να περιγράψει την ψυχολογία του μαχητή τις στιγμές μιας τέτοιας μάχης.

Λέει : Αυτές τις στιγμές ο άνθρωπος είναι σαν μεθυσμένος, ζει σε μία παραζάλη, ξεπηδούν από μέσα του τεράστιες δυνάμεις και αντοχές, γίνεται θηρίο. Ξεπερνά όλα τα όριά του. Την σπάνια αυτή και σκληρή εμπειρία, ο αφηγητής εύχεται να μην την ζήσει κανείς ποτέ.

Η μάχη αυτή διήρκεσε μισή ώρα. Ο εχθρός αποχωρεί. Ο γεροπολεμιστής δεν καμαρώνει για το επίτευγμα. Συνεχίζει, για να περιγράψει τις σκηνές της φρίκης, όταν ξημέρωσε και φάνηκαν τα αποτελέσματα της σφαγής. Νεκροί, τραυματίες, αίματα. Αυτό που συγκλονίζει είναι πως σε τρεις – τέσσερις περιπτώσεις, Έλληνες και Ιταλοί στρατιώτες είχαν πεθάνει αγκαλιασμένοι. Τους ξεχώρισαν γιατί είχαν ξυλιάσει.

Τελευταίος παίρνει το λόγο ο Βαγγέλης Δ. Γραβαρίτης, που αν και ολιγογράμματος, περιγράφει με ενέργεια την δική του εμπειρία από τα Αλβανικά βουνά.

«Υπηρετούσα στο μεταγωγικό. Μεταφέραμε πολεμοφόδια στην πρώτη γραμμή. Για τρεις φορές μετέφερα και για το τάγμα, που πολεμούσε ο αδελφός μου ο Γιάννης. Φρόντιζα να τον συναντώ .

• Βρε Βαγγέλη πόλεμος σκληρός γίνεται, θα γυρίσουμε και οι δύο πίσω;
• Γιατί να μην γυρίσουμε βρε Γιάννη;
• Ξέρω κι εγώ. Πολλούς σκοτωμούς βλέπω, αλλά αν είναι να μείνει κάποιος εδώ, καλλίτερα να μείνω εγώ γιατί εσύ έχεις γυναίκα και παιδιά.

Τον ξανάδα κι άλλη φορά. Είχαμε σχεδόν την ίδια συζήτηση. Μου ξανάπε τα ίδια. Είχε κακό προαίσθημα. Μου 'δινε το πορτοφόλι με τα λεφτά μη χαθούν μαζί με αυτόν. Δεν το πήρα. Πάντα όταν έβλεπα στρατιώτες από το Λόχο του, τους ρωτούσα αμέσως για τον Γιάννη. Σε λίγες μέρες είδα έναν Βυργιώτη. Τον ρωτάω και μου λέει:

• Ο Ηλίας πιάστηκε αιχμάλωτος, ο αδελφός σου τραυματίστηκε και είναι στο Νοσοκομείο στα Γιάννενα. Πήγαινε ρώτα τον Λοχαγό.

Υποψιάστηκα αμέσως το κακό. Τρέχω στο Λοχαγό και μου λέει την πικρή αλήθεια, μαζί μου δίνουν και τα πράγματά του».

Στο σημείο αυτό ο αφηγητής μιλάει αργά με εμφανή συγκίνηση. Την έχει ήδη μεταδώσει στους ακροατές του. Όλοι κοιτούν και οι περισσότεροι βλέπουν για πρώτη φορά την μεγάλη φωτογραφία του ήρωα νεκρού στο τραπέζι του μνημόσυνου.

Τα μετάλλια

Ακολούθησε η απονομή τιμητικής πλακέτας και βραβείου σε όλους τους συμμετάσχοντες στις πολεμικές επιχειρήσεις του 40.

Για την απονομή είχε προσκληθεί και προσήλθε η Δήμαρχος Ταμυναίων, Κατερίνα Καράπα, που χαιρέτησε την εκδήλωση, σαφώς επηρεασμένη από το κλίμα των αφηγήσεων των γερο πολεμιστών, που ήσαν μπροστά της.

Βέβαια δεν τα άκουγε πρώτη φορά, ο πατέρας της ήταν κι αυτός από τους νικητές στα Βουνά της Ηπείρου. Εξέφρασε το δέος που αισθανόταν, ρωτώντας ρητορικά : « Ποια είμαι εγώ, η μικρή, που θα σας δώσω τα μετάλλια;» και ως δείγμα σεβασμού, παρέδωσε τα διπλώματα στους καθήμενους γέροντες, φιλώντας τους ταυτόχρονα το χέρι.

• Τιμήθηκαν οι ζώντες :

1	Γεώργιος	Νικολάου	Φωτιάς	(Γαλανάκος)
2	Δήμος	Μιχαήλ	Φωτιάς	(Δημομιχάλης)
3	Δημήτριος	Γεωργίου	Φωτιάς	(Μητσογκουριώτης)
4	Αναστάσιος	Γεωργίου	Σπανός	(Τασοτζάτζος)
5	Ευάγγελος	Δημητρίου	Γραβαρίτης	(Λιαλιμήτρος)
6	Νικόλαος	Αθανασίου	Σπίθας	(Νικολός)
7	Αντώνιος Γεωργίου Αποστόλου (Αντωνβλάχος) (Απουσίαζε δικαιολογημένα στην Τήνο)

Τα διπλώματα αυτών που έχουν πεθάνει, παρέλαβε ο πρώτος στενότερος συγγενής τους.

Η εκδήλωση έκλεισε αργότερα στο μαγαζί, με μπουφέ, κρασί και πολλή κουβέντα.

Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για το χωριό μας και την περιοχή όλη. Θυμήθηκαν οι παλαιοί αλλά κυρίως έμαθαν οι νεώτεροι, πως πρέπει να υπερασπίζονται την ελευθερία, την εθνική αξιοπρέπεια και τα ιδανικά τους.

Συγχαρητήρια στον Πρόεδρο και στο Συμβούλιό του, που διοργάνωσαν αυτή την ωραία εκδήλωση.

Π. Β. Φωτιάς

Πράσινο . Οκτώβρης 2005